İsrail ve Yahuda Krallarının Kronolojisi

İsrail ve Yahuda krallarının ve yönetimleri sırasındaki en önemli olaylardan bazılarının kronolojik bir listesi.
Kralların ve Olayların Kronolojisi
Tanrı’nın seçilmiş halkının krallarının yıllıklarını tam olarak belirlemek neredeyse imkânsız olsa da, muhtemelen hiç kimse çığır açan “The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings” adlı eseri Edwin R. Thiele’den daha iyi bir iş çıkarmamıştır. Bu makalede, Kutsal Kitap’ta verilen tarihleri ve yılları mümkün olduğunca doğru bir şekilde izleyen Thiele’nin kronolojisini takip ediyoruz.
Hükümdarların adından sonra parantez içinde verilen sayılar, hüküm sürdükleri yılları gösterir. Birbirini takip eden kralların hükümdarlık yıllarının çakışması, aralarında bir ortak krallık olduğunu gösterir.
Birleşik Krallık İsrail (MÖ 1050-930)
Kral Saul ve Peygamber Samuel döneminde 12 kabile bir krallıkta birleşir. Bu birleşik krallık, her biri yaklaşık 40 yıl olmak üzere 3 kral tarafından yönetilir. Bu zaman dilimi İsrail’in altın çağı olarak görülür. Davut, Mesih beklentilerinin gerçekleşmesi yolunda önemli bir adım olarak, Yahuda oymağının ülke üzerinde peygamberlikle vaat edilen yönetiminin başlangıcıdır (Yaratılış 49:8-10).
Kral | Olaylar |
---|---|
Saul (1050-1010) |
İsrail krallık haline gelir, çevre ülkelere karşı kapsamlı askeri başarılar |
Davut (1010-970) |
Yeruşalim başkent olur, Ahit Sandığı Yeruşalim’e getirir, Davut’un Tapınağı (Davut’un kurduğu Rab’bin konutu), ülkenin genişlemesi |
Süleyman (970-930) |
Tapınak inşa edilir (966-960); benzeri görülmemiş barış, zenginlik ve istikrar; putperest sunaklar inşa edilir, putperestlik artar |
Süleyman’ın putperestliğinin cezası olarak Tanrı İsrail oymaklarının çoğunu Davut soyunun yönetiminden alır (1Krallar 11:6-13). Ancak Yahuda oymağı, Tanrı’nın Davut’a verdiği sözlere sadakati nedeniyle Davut soyunun önderliğinde kalır.
Bölünmüş Krallık (MÖ 930’dan Sonra)
Rehavam’ın hükümdarlığı sırasında, kuzey oymakları kralın sert yönetimine karşı isyan eder ve kendi krallıklarını kurmak üzere ayrılırlar (1. Krallar 12-14; 2. Tarihler 10-12). Bu noktadan sonra vaat edilen topraklar bölünmüş bir krallık olarak devam eder; güneye Yahuda, kuzeye ise (kendi krallarıyla birlikte) İsrail (ya da bazen Efrayim) adı verilir.
Yahuda Kralı | İsrail Kralı | Olaylar |
---|---|---|
Rehavam (930-913) |
I. Yarovam (930-909) |
İsrail’in kuzey (İsrail) ve güney (Yahuda) krallıklarına bölünmesi, Dan ve Beytel’de Altın Buzağıların Kurulması; Firavun I. Şeşonk Yeruşalim’i işgal eder |
Aviyam (913-910) |
Nadav (909-908) |
|
Asa (910-869) |
Baaşa (908-886) |
Yahuda ve Aram İsrail’e karşı ittifak kurar |
↓ | Ela (886-885) |
|
↓ | Zimri (885) |
|
↓ | Omri (885-874) |
Samiriye İsrail’in başkenti olur |
Yehoşafat (872-848) |
Ahav (874-853) ve İzebel |
Yahuda’da uyanış (2Ta. 20); İsrail’de İlyas’ın hizmeti başlar, İsrail’in ahlaki ve dini açıdan en düşük noktası, İsrail ve Yahuda arasında ittifak başlar |
Yehoram (853-841) |
Ahazya (853-852) |
|
Ahazya (841) |
Yoram (852-841) |
Elişa’nın hizmeti başlar, İlyas göklere alınır |
Kraliçe Atalya (841-835) |
Yehu (841-814) |
Atalya (Kuzey Kralı Ahav’ın kızı) Yahuda’nın başına geçer, Davut soyunu ortadan kaldırmaya çalışır ama başarısız olur; Yehu Ahav’ın Hanedanı’nı yok eder ve Baal tapınmasına son verir; İsrail ve Yahuda arasında ittifak sona erir |
Yoaş (835-796) |
Yehoahaz (814-798) |
Yahuda’da uyanış (2Ta. 23-24) |
Amatsya (796-767) |
Yehoaş (798-782) |
Elişa’nın hizmeti sona erir |
Azarya/Uzziya (792-740) |
II. Yarovam (793-753) |
|
↓ | Zekeriya (753) |
|
↓ | Şallum (752) |
|
Yotam (750-732) |
Menahem (752-742) |
İsrail, III. Tiglat-Pileser döneminde Asur vasalı olur (2Kr. 15:19-20) |
↓ | Pekahya (742-740) |
|
↓ | Pekah (752-732) |
Suriye-Efrayim Savaşı (734; Aram ve İsrail’e karşı Yahuda ve Asur İmparatorluğu) |
Ahaz (735-715) |
Hoşea (732-723) |
Asur Kralı II. Sargon yönetiminde Samiriye’nin Düşüşü ve Kuzey Krallığı’nın Sonu (722), Asur Sürgünü; Yahuda Asur vasalı olur (2Kr. 16:7-9) |
Hizkiya (715-686) |
Yahuda’da uyanış (2Ta. 29-30); Asur Kralı Sanherib Yeruşalim’i kuşatır, Rab’bin meleği 185 bin Asur askerini öldürür | |
Manaşşe (696-642) |
Yahuda’nın ahlaki ve dini açıdan en düşük noktası | |
Amon (642-640) |
||
Yoşiya (640-609) |
Yahuda’da Yoşiya Reformu denilen uyanış (2Ta. 35) | |
Yehoahaz (609) |
Yahuda Mısır’ın vasalı olur | |
Yehoyakim (609-598) |
Babil kralı II. Nebukadnessar Yeruşalim’i fetheder; Babil sürgününe ilk sürülme (605); Mısır ile Babil’e karşı yeni ittifak | |
Yehoyakin (598-597) |
Babilliler Yeruşalim’e tekrar saldırır; Babil sürgününe ikinci sürülme (597); Mısır ile yeniden ittifak | |
Sidkiya (597-586) |
Yeruşalim ve Tapınağın Yıkılışı, Babil sürgününe nihai sürülme (586) |
Yeruşalim’in düşüşünden sonra Yahuda, Babil İmparatorluğu tarafından atanan valiler tarafından yönetilir.
Notlar
- Kuzeydeki 19 kraldan hiçbiri, dindar (Tanrı’dan korkan) bir kral olarak kabul edilmez. Bu durum, I. Yarovam’ın kurduğu putperestlik kültüne dayanmaktadır. Bunun tek istisnası, Elişa’nın yardımıyla bir süreliğine Rab’bin buyruklarına uyan Yehu’dur. Yine de yaşamının ilerleyen dönemlerinde “RAB'bin yasasını yürekten izlemedi, önemsemedi; Yarovam’ın İsrail’i sürüklediği günahlardan ayrılmadı” (2. Krallar 10:31).
- Neredeyse tamamen Davut soyundan gelen krallar tarafından yönetilen Yahuda Krallığı’nın aksine, İsrail 9 farklı ve çoğunlukla birbiriyle akrabalığı olmayan hanedan tarafından yönetildi ve bu hanedanlar genellikle tahtı şiddetle gasp etti.
- İsrail’deki bu tövbe ve Tanrı’ya dönüş yokluğu, hızlı dini ve ahlaki çöküşle birlikte Tanrı’nın İsrail’i Yahuda’ya kıyasla yaklaşık bir buçuk yüzyıl önce sürgünle yargılamasına yol açtı.
- Yahuda’nın 20 kralından 8’i Rab’be ve O’nun buyruklarına bağlıydı (Asa, Yehoşafat, Yoaş, Amatsya, Azarya/Uzziya, Yotam, Hizkiya, Yoşiya). Halkın yüreklerini Rab’be döndürdüler ve bu da Yahuda’da 4 farklı uyanış dönemiyle sonuçlandı.
- İki Ahazya aynı kişi değildir; onlar sadece, İsrail ve Yahuda’nın ittifak kurduğu bir dönemde, muhtemelen kasıtlı olarak aynı ismi taşımışlardır. İsrail’deki Ahazya, Ahav ve İzebel’in oğludur. Yahuda’daki Ahazya ise Ahav’ın kızı olan Atalya’nın ve Yahuda kralı Yehoram’ın oğludur.
- Kuzeydeki en kötü kral Ahav’dı (2. Tarihler 28:1-4; 1. Krallar 16:33). Yahuda’daki en kötü kral Manaşşe’ydi (2. Krallar 21:9-11; 24:3-4).
- Kuzey Krallığın en iyi kralı Yehu’ydu. Yahuda’nın en iyi kralı Yoşiya’ydı (2. Krallar 23:25).
Yorumlar