İsrail’in hâkimleri kimlerdi? Görevleri neydi? Ve hangi ulusları yargıladılar?

Hâkimler Dönemi ve Rolü

İsrail’in hâkimler dönemi, yaklaşık olarak Yeşu’nun ölümünden (MÖ 1390) Samuel aracılığıyla Şaul’un kral olarak meshedilmesine (MÖ 1050) kadar uzanır. İsrail, vaat edilen toprakları fethetmişti, ancak Tanrı’nın buyruklarına (Çık 23:31-33; Çöl 33:51-56) aykırı olarak putperest yerel halkları tamamen ortadan kaldırmamış (Hâk 1:21-33; 2:2; 3:1-4), onların aralarında yaşamasına izin vermişti. Böylece putperestlik ve pagan kültler orada devam edebildi ve bu, artık 12 oymaklara ait topraklarda yaşayan ancak merkezi bir lidere sahip olmayan İsraillileri tekrar tekrar onlara katılmaya cezbetti (Hâk 2:3.10-12.21-23; 3:4).

Halkını tekrar aklı başına getirmek için Tanrı, İsrail’e karşı yabancı ulusları gönderdi ve onları ezdi (Hak 2:14-15). Ne zaman ki onlar Rab’be geri döndüler, Tanrı onlara merhamet etti ve yabancı baskısından kurtarmak ve barış ile Tanrı’ya bağlılığı geri getirmek için ilahi olarak yetkilendirilmiş bir yönetici ve kurtarıcı olan bir hâkim atadı (Hak 2:18). Bu hâkimler, İsrail oymakları üzerinde merkezi liderlik üstlenir, onları ezen yabancı uluslara karşı savaşta birleştirir, Tanrı’nın yargısını uygular ve İsraillilerin yüreklerini tekrar Tanrı’ya döndürürdü. Ne yazık ki, yargıç ölür ölmez bu döngü yeniden başlardı (Hâk 2:19).

Hâkimler Dönemi 300 yıldan (bkz. Hak 11:26) fazla sürdü. Bu dönemde, İsrail farklı hâkim tarafından yönetildi ve aşağıda bunların bir listesi derlendi.

Bazı hâkimler hakkında, on yıllar süren hâkimiyetlere rağmen Hâkimler Kitabı’nda çok az bilgi verilir. Bazen bize sadece birkaç ayet sunulur. Hâkimler Kitabı’ndaki hâkimlerin istisnasız bir şekilde kronolojik sırayla olup olmadığı tam olarak açık değildir. Bazıları aynı anda hüküm sürmüş olabilir (belki de farklı yerel odaklarla).

Bu tarihi bilgi kıtlığı, Hâkimler Kitabı’nın defalarca vurguladığı İsrail’in hızlı ahlaki ve dini çöküşünü daha da açıkça gösteriyor. Uzun süren kuraklıklar, dış ticaretin ve uluslararası ilişkilerin çökmesi ve “deniz halkları” tarafından doğu Akdeniz’e yapılan büyük çaplı istila nedeniyle oluşan Bronz Çağı Çöküşü, okuryazarlıkta yaşanan artışın azalmasını açıklayabilecek ve tarihsel kayıt tutma ilgisinin solmasına yol açabilecek önemli bir jeopolitik faktördür.

Hâkimler dönemi, İsrail’in bir krallık haline gelmesi yolunda önemli bir adımdır; çünkü bu dönem, ülkede istikrar, birlik ve Tanrı’ya bağlılık sağlamak için merkezi bir yöneticiye olan ihtiyacı gösterir (Hâk 17:6; 21:25; 1Sa 8:5).

Hâkimler Listesi

Bu liste, Kutsal Kitap’ın Hâkimler ve 1. Samuel kitaplarında sunulan sırayı takip ediyor.

Yukarıda belirtildiği gibi, bütün hâkimlerin kesinlikle art arda gelip gelmediği tam olarak açık değildir ve genellikle onların yaşamlarını ve hükümdarlıklarını daha kesin bir şekilde tarihlendirmemize yardımcı olacak başka ipuçları verilmez.

Notlar

• Avimelek - Teknik olarak bir hâkim değildi çünkü Tanrı tarafından bu göreve ne çağrılmış ne de atanmıştı. Gidyon’un oğlu olarak, 70 kardeşini öldürerek iktidarı gasp etti ve kendisini İsrail kralı ilan ettirdi. Tanrı da onu bu yaptıklarından dolayı cezalandırdı.
  
  
• Debora & Barak - Debora tek kadın hâkimdi. Barak ise hâkim arasında sayılmamasına rağmen Debora’nın yanında bir askeri komutan olarak görev yaptı.
  
  
• Samuel “yaşadığı sürece İsrail’e önderlik yaptı” (1Sa 7:15). Ancak yaşı hakkında hiçbir bilgi verilmediğinden, hükümdarlık süresi kesin olarak belirlenemez. Ayrıca, Saul’u kral olarak meshettiği anda Samuel, hükümdarlık görevini devretti ve bu rolün tüm yetkilerini kullanamaz hale geldi.
  
  
• Samuel’in oğulları Yoel ve Aviya da Tanrı tarafından atanmamış, aksine Samuel tarafından seçilmişlerdi. Fakat onlar bu göreve asla layık olamadılar. Bunun yerine, “haksız kazanca yönelip rüşvet alır, yargıda yan tutarlardı” (1Sa 8:2) ve bu yüzden halk tarafından reddedildiler.